Guía docente de materia - master en intervención multidisciplinar na

Transcripción

Guía docente de materia
UN I V E R SI D A D E
D E VI G O
Universidade de Vigo
Guía Docente da materia
1. DATOS INICIAIS
Titulación
Módulo
Materia
Código
Carácter (obrigatoria, optativa)
Curso
Cuadrimestre (especificar 1º/2º)
Profesor coordinador
Profesorado responsable da materia
Departamento
Área
Centro
Gabinete
Horario de tutorías
E-mail
Departamento
Área
Centro
Gabinete
E-mail
Departamento
Área
Centro
Gabinete
E-mail
Máster en Intervención
multidisciplinar na diversidade en
contextos educativos
001 Interculturalismo e educación
Interculturalismo no entorno
socioeducativo
Optativa
1º
Pedro Fernández Bello
Xosé Manuel Cid Fernández
Análise e intervención psicosocioeducativa
Teoría e Historia da Educación
Facutade de Ciencias da Educación
(Ourense)
P2, 2º, G25
Xoves e venres: de 21.00 a 22.00h
[email protected]
Pedro Fernández Bello
DPH10 Lengua Española
567 Lengua Española
Facultade de Ciencias da Educación
(Ourense)
P2, B, G5
Xoves e venres: de 21.00 a 22.00h
[email protected]
Mª Elena De Jesús Rodríguez
A.I.P.S.E.
Psicología Social
Facutade de Ciencias da Educación
(Ourense)
P2, 2º, G25
1º Cuadrimestre. Martes: 16.0017.00h e 20.30-21.30h; mércores:
20.30-21.30h
2º Cuadrimestre: Luns: 16.00-18.30h
[email protected]
Profesor responsable da materia*
Departamento
Área
Centro
Gabinete
Horario de titorías
E-mail
Josefina Pato Lorenzo
Historia, Arte e Xeografía
Xeografía Humana
Facultade de Ciencias da Educación
Ourense
P2, 1º, G 14
Venres: 16.00-20.00h
[email protected]
2. INTRODUCIÓN Á MATERIA
Mmn
A materia forma parte do módulo Interculturalismo e educación, no que tamén se inclúe
"Interculturalismo en contextos escolares".
Os estudantes cursan en primeiro lugar esta materia, que pretende fornecer un panorama dos
reptos sociais e culturais que plantexa a realidade multicultural e multilingüe da Comunidade
Autónoma Galega, designadamente visibilizada pola recente e cada vez máis relevante presenza
de imigrantes e retornados, e que tenta construir respostas inovadoras desde o interculturalismo
crítico para o ámbito educativo en xeral, mas con especial atención ás iniciativas e práticas non
formais.
Unha vez recoñecidos non só os beneficios obvios da imigración (crecimento económico, reforzo
demográfico, mestizaxe cultural, entre outros), mas tamén os problemas e custos (derivados da
marginalización social, retraso educativo, conflitos culturais, sobrecarga de servizos públicos…),
decidimos abordar os desafíos plantexados pola diversidade sociocultural e lingüística da Galiza,
novamente suscitados por mor dos procesos migratorios, pois que esixen accións políticas e que
están cada vez máis presentes en movimentos, asociaións e entidades públicas ou privadas.
É por iso que entendemos esta materia como un espazo de reflexión crítica que impulse un diálogo
intercultural igualitario con persoas, colectivos e asociacións de imigrantes de diferentes culturas e
linguas co obxectivo de achar valores compartidos para a convivencia e solucións comúns para a
superación das barreiras sociais, para alén de proporcionarlle ao alunado os recursos necesarios
para estimular e potenciar a súa capacidade de autocrítica no plano das crenzas, atitudes e
condutas estereotipadas e prexuizosas face ás persoas e grupos pertencentes a outras culturas.
En conclusión, a materia "Interculturalismo en entornos socio-educativos" participa na consecución
daqueles obxectivos do máster que fan referencia, especialmente, á adquisición de formación
teórica de carácter multidisciplinar no ámbito do interculturalismo, a análise de situacións reais e de
experiencias educativas innovadoras, así como no coñecemento, deseño, desenvolvemento e
avaliación de programas, actividades e materiais de carácter socioeducativo e intercultural.
N
3. OBXECTIVOS DA MATERIA
Obxectivos da materia (xerais e específicos)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Localizar, e gradualmente comprender, territorios e realidades humanas cada vez
mais vastas, e, entre estas especialmente aquelas nas que poderíamos
encontrarnos vivindo e operando.
Comprender o mundo, ou polo menos esforzarse por comprendelo, para vivir ben
nel, para facer que o vivan ben, tanto autóctonos como imigrados, respeitando a
diversidade, pero non ignorándoa, senon intentando comprendela cada vez mellor
Recoñecer que o proceso de construción europea así como o acréscimo dos
movimentos migratorios e a necesidade de reforzar as linguas das comunidades
históricas, que normalmente non coinciden con comunidades estatais, obrigan a
abordar a educación lingüística do futuro desde unha perspectiva pluricultural e
plurilingüe radicalmente diferente do enfoque tradicional
Transformar a diversidade lingüística e cultural nuha fonte de aprendizaxe para
todos
Repensar os conceitos de identidade, cultura e integración e, subsecuentemente,
as práticas de intervención formal e non formal.
Proporcionar os recursos necesarios para potenciar a súa capacidade reflexiva e
para adoptar unha atitude responsável, respituosa e cooperativa no traballo con
persoas e grupos de imigrantes.
Valorarizar o enriquecemento persoal e social derivado das múltiples
potencialidades inherentes á diversidade multicultural.
Contribuir á educación intercultural profundizando no coñecemento dos
fenómenos subxacentes ao desenvolvemento de prexuizos, de atitudes e
comportamentos discriminativos fronte ás persoas diferentes.
Reflexionar sobre as aportacións que a Psicoloxía Social pode ofrecer como
ferramenta explicativa á hora de dar conta dos procesos que rixen a conduta
interpersoal e intergrupal.
Lograr competencias para manexar eficazmente os conflitos intergrupais xurdidos
no ámbito da multiculturalidade e para promover atitudes cooperativas previndo
e/ou reducindo os prexuizos.
Adquirir unha formación teórica de carácter multidisciplinar sobre a
interculturalidade na sociedade actual e en contextos socioeducativos.
Coñecer e analizar as situacións educativas reais de convivencia intercultural no
ámbito da comunidade.
Establecer contacto directo con experiencias inovadoras relacionadas coa
interculturalidade nos contextos socioeducativos.
Favorecer a adquisición de competencias relacionadas co deseño, posta en
prática e avaliación de programas socioeducativos focalizados á educación
intercultural.
Adquirir un compromiso ético de apoio ás persoas pertencentes a grupos
minoritarios e/ou en conflito social, e ao seu sistema cultural.
4. COMPETENCIAS
Competencias da materia
(xerais e específicas)
Competencias de titulación relacionadas
(as que contribuye)
• Que os estudantes saiban aplicar os seus
coñecementos xeográficos ó seu traballo no - Areciar a urxente necesidade de protexer
campo do multiculturalismo
o noso medio ambiente e proporcionar
xusticia ambiental as rexións e
• Boa vontade para ser consciente do
comunidades que sufriron unha
impacto dos seus propios estilos de vida
devastación ambiental
sobre os seus contextos sociais local e xeral
- Adquirir instrumentos conceptuais e
• Analizar e avaliar os diferentes modelos de
metodolóxicos que faciliten a análise e
xestión da diversidade lingüística e cultural
reflexión sobre as práticas profisionais
relacionadas co tratamento da
• Saber interpretar críticamente os
diversidade, en especial daquelas que
mecanismos (latentes ou manifestos,
posúen un alto grao de inovación
conscientes ou inconscientes) mediante os
que a cultura ou os colectivos dominantes
- Ser capaz de emitir unha valoración
continúan a manter minorizados a grupos
crítica sobre programas, materiais e
lingüísticos, étnicos, socioculturais...
práticas educativas e socioeducativas
inovadoras relacionadas coa diversidade
• Construir un conceito amplo e
multifacetado de cultura, que inclua na súa
definición os eixos de clase social, género,
idade, pertenza étnica, opcion sexual..., e
que non se limite a cuestións simbólicas e
apolíticas de mestizaxe identitaria
• Promover movimentos, asociacións e
entidades de educación no ocio e no tempo
libre que estimulen a presenza e a
participación de crianzas, mozos e mozas
imigrantes e retornados, e que organicen,
entre outras iniciativas, actividades de
educación intercultural (xornadas
interculturais, talleres de danza, de
gastronomia...), non para decorar a
uniformidade e as relacións de poder con
exotismos atávicos, mas para codefinir e
coconstruir un mundo de todos desde o
diálogo libre de imposicións
• Desenvolver representacións e atitudes
positivas cara as diferentes línguas e
culturas
- Comprender, analizar e valorizar as
dimensións éticas e políticas implícitas nos
procesos educativos formais e non formais
en contextos de diversidade
- Adquirir habilidades básicas de deseño,
aplicación e avaliación de propostas de
intervención dirixidas a traballar coa
diversidade desde unha perspectiva
multidisciplinar
- Promover unha atitude positiva cara as
ideas e práticas educativas inovadoras
relacionadas coa diversidade
• Elaborar propostas inovadoras para
defrontar criativamente, sen preconceitos
nen complexos, a diversidade lingüística e
cultural galega neste ‘hora aberta’ de
encrucillada civilizacional
• Proporcionar os recursos necesarios para
potenciar a súa capacidade reflexiva e para
adoptar unha atitude responsável,
respetuosa e cooperativa no traballo con
persoas e grupos de inmigrantes
• Valorizar o enriquecemento persoal social
derivado das múltiples potencialidades
inherentes á diversidade multicultural.
• Contribuir á educación intercultural
profundizando no coñecemento dos
fenómenos subxacentes ao
desenvolvemento de prexuizos e de
actitudes e comportamentamentos
discriminativos fronte ás persoas diferentes.
- Planificar e organizar traballos tutelados,
sendo capaz de buscar e analizar
información procedente de diferentes
fontes, obter e analizar datos e elaborar
con corrección un relatorio relacionado
con algún dos módulos do máster
- Adquirir un compromiso ético no
desenvolvemento da profisión,
especialmente no referido ao apoio dos
colectivos e sectores sociais discriminados
e menos favorecidos
- Coñecer a lexislación básica referida á
diversidade nos contextos educativos e
socio-educativos, analizando a súa
implicación no exercicio profesional
- Comprender, analizar e valorar as
- Ser conscientes de que no ámbito
educativo se toman continuamente
decisións relacionados co tratamento da
diversidade, sendo necesario sacar á luz
as ideas/teorías nas que se fundamentan
esas decisións, tanto as persoais como as
institucionais e colectivas.
- Adquirir condutas de respecto e de
axuda. Ser sensíveis á a todo tipo de
diversidade
- Favorecer o traballo cooperativo,
asumindo responsabilidades e aceptando
a disparidade de opinións
- Adquirir unha formación teórica de
carácter multidisciplinar e comprender os
fundamentos teóricos-práticos
relacionados cos ámbitos de diversidade,
con énfase no interculturalismo
reflexión sobre as práticas profisionais
diversidade, en especial de aquelas que
-Establecer contacto directo con
experiencias inovadoras relacionadas coa
diversidade, valorando o seu interese e as
posibilidades de ser transferidas a outros
contextos profisionais semellantes, así
como de ser aplicables a situacións novas
e emerxentes
- Relacionar os contidos do máster coa
experiencia persoal e con situacións
educativas reais
• Reflexionar sobre os contributos que a
Psicoloxía Social pode ofrecer como
ferramenta explicativa á hora de dar conta
dos procesos que rixen a conduta
interpersoal e intergrupal.
• Lograr competencias para manexar
eficazmente os conflictos intergrupais
xurdidos no ámbito da multiculturalidade e
para promover atitudes cooperativas
previndo e/ou reducindo os prexuizos.
• Coñecer os diferentes enfoques teóricos e
análises da realidade da convivencia entre
colectivos con diferenzas lingüísticas e
culturais
• Analizar lexislación, plans e/ou programas
de inclusión social relacionados con
colectivos diversos en situación de conflito
intercultural
• Deseñar programas e/ou actividades e
materiais de uso por asociación de atención
a colectivos culturalmente diversos, para
favorecer a normalización da convivencia de
diferentes culturas
- Adquirir coñecementos e destrezas
axeitadas para o deseño, posta en prática
e avaliación de propostas de intervención
no ámbito da diversidade, ofrecendo
novas iniciativas na resolución dos
problemas
reflexión sobre as prácticas profisionais
diversidade, en especial de aquelas que
- Adquirir coñecementos e destrezas
axeitadas para o deseño, posta en prática
e avaliación de propostas de intervención
no ámbito da diversidade, fornecendo
novas iniciativas na resolución dos
problemas
- Identificar os servizos de apoio escolares
e socio-comunitarios que poden ser de
utilidade no ámbito da diversidade
- Adquirir as habilidades básicas para o
debate e a exposición de ideas
fundamentadas.
- Adquirir condutas de respeito e de
axuda. Ser sensíveis á a todo tipo de
diversidade
asumindo responsabilidades e aceitando a
disparidade de opinións
- Adquirir unha formación básica de
carácter multidisciplinar e comprender os
fundamentos teórico-práticos relacionados
cos ámbitos de diversidade
- Coñecer a lexislación básica referida á
diversidade nos contextos educativos e
socio-educativos, analizando a súa
implicación no exercicio profisional
- Analizar a realidade plurilingue entre
colectivos de procedencias xeográficas
diversas.
- Adquirir habilidades básicas de deseño,
aplicación e avaliación de propostas de
intervención dirixidas a traballar coa
diversidade
• Analizar e valorar práticas educativas
inovadoras relacionadas coa normalización
da convivencia no ámbito local
• Desenvolver competencias profisionais
interculturais
- Establecer contacto directo con
experiencias educativas inovadoras
relacionadas coa diversidade, valorando o
seu interese e as posibilidades de seren
transferidas a outros contextos
profesionais semellantes, así como de ser
aplicables a situacións novas e
emergentes
• Identificar os servizos socio-comunitarios e - Identificar os servizos de apoio escolares
as súas actividades profisionais que se
e socio-comunitarios que poden ser de
ofrecen a imigrantes individual ou
utilidade no ámbito da diversidade
colectivamente
- Adquirir as habilidades básicas para o
debate e a exposición e a exposición de
ideas fundamentadas
• Levar a cabo actividades de planificación e
- Ser capaz de emitir unha valoración
avaliación de iniciativas interculturais,
crítica sobre programas, materiais e
empregando metodoloxías que favorezan o
práticas educativas e socio-educativas
traballo colaborativo entre alumnado,
relacionadas coa diversidade
profisionais e con asociacións de imigrantes
asumindo responsabilidades e aceitando a
disparidade de opinións
• Ser capaz de valorar positivamente os
sistemas culturais minoritarios, incluido o
propio que, paradóxicamente, podese
consideraar minoritario no propio territorio,
por baixa autoestima e carencia dunha
política de posta en valor dos valores
culturais galegos e os relacionados coas
colectividades xeográficamente próximas
- Adquirir condutas de respecto e axuda. Ser sensíveis a todo tipo de diversidade
- Comprender, analizar e valorar as
5. CONTIDOS
1. A PERSPECTIVA INTERCULTURAL DESDE AS DIVERSAS REALIDADES
XEOGRÁFICAS
1.1. As diferentes áreas xeográficas no marco natural
1.2. As diferentes áreas xeográficas no marco socio-cultural
1.3. As migracións no mundo actual
1.4. A integración na comunidade local da diversidade socio-cultural
2. A CONSTRUCCIÓN DUNHA SOCIEDADE PLURILINGÜE E PLURICULTURAL EN
CONTEXTOS DE MIGRACIÓN
2.1. Algunhas teses relevantes das actuais ciencias da linguaxe para a
interpretación e xestión do plurilingüismo e do pluriculturalismo e das súas
interrelacións
2.2. Resumo, crítica e breve percurso histórico sobre os diferentes modelos de
interpreetación e xestión da diversidade lingüística e cultural, con especial atención a
contextos de migración e a práticas non formais
2.3. Análise comparativa e avaliación de respostas significativas aos desafios de
situacións plurilingües e pluriculturais especialmente complexas
2.4. Discusión e avaliación de propostas inovadoras e realistas para o ‘caso galego’
desde os parámetros e valores do pluriligüismo e do interculturalismo crítico
3. ASPECTOS PSICOSOCIAIS DAS COMUNIDADES CON DIVERSIDADE SOCIAL E
CULTURAL
3.1. Estereotipos: clasificación, funcións e orientacións teóricas.
3.2. Relación entre estereotipo, prexuizo e discriminación.
3.3. As relacións intergrupais. Enfoques teóricos: teoría do conflito realista e teoría
da identidade social.
3.4. Psicoloxía social aplicada á resolución de conflitos intergrupais. Cambio de
atitudes e redución de prexuizos.
4. O DIREITO A DIFERENZA. IMPLICACIÓNS SOCIOEDUCATIVAS DO
INTERCULTURALISMO
4.1. A educación intercultural nos contextos socioeducativos.
4.2. Interculturalismo e educación para a paz.
4.3. Experiencias socioeducativas na nosa realidade.
4.4. Planificación e avaliación de un Encontro Intercultural.
Universidade
de Vigo
6. PLANIFICACIÓN
DOCENTE
Horas presenciais
Clases teóricas
Seminarios/Obradoiros
Clases práticas
Tutorías
Aprendizaxe/actividade
autónoma dirixida (individual)
Aprendizaxe/actividade
autónoma dirixida (en grupo)
14
6
8
3
Horas de traballo do
alumno
15
10
8
25
16
16
3
20
20
34
34
TOTAL
7. METODOLOXÍA DOCENTE
Total
114
Metodología
Descrición
¿Implica
atención
personalizada
ao alumno?
Presentación da teoría da materia por
parte do profesorado, previa entrega
de materiais básicos e/ou guías de
orientación. Incluirá, como norma,
estas fases:
(a) exposición oral, apoiada en
Lección
magistral
(clases
recursos para a proxección
teóricas
expositivoinformáticos e audiovisuais;
participativas)
(b) organización de actividades que
poden incluír, entre outros, debates, e
leitura e análise de textos;
(c) entrega de materiais,
establecemento de pautas de análise
da documentación
- Elaboración de mapas, táboas,
gráficas…
Clases práticas
Sí
- Deseño e avaliación dunha iniciativa
de educación e convivencia
intercultural.
- Análise de situacións educativas
reais ou simuladas en contextos de
interculturalidade
- Proposta inovadora, individual ou en
pequeno grupo, de deseño e xestión
da diversidade lingüística e cultural da
Estudo de casos
Galiza desde os parámetros e valores
do plurilingüismo e do
interculturalismo crítico (elaboración
persoal do apartado 2.4. do tema 2.
desde o marco conceptual
desenvolvido progresivamente, a
modo de círculos concéntricos, nos
tres apartados anteriores)
Realización de pequenas actividades
Aprendizaxe colaboradora
ou de estudo de casos en grupo
Seminarios
Charlas e obradoiros de expertos
Coñecemento de entidades e
Experimentación e/ou práticas asociacións de imigrantes e
en empresas, institucións etc.
colaboración no deseño e realización
dun proxecto de convivencia.
Encontro intercultural de apertura do
Actividades comúns ao módulo
POP (3 de outubro)
Sí
Sí
Sí
8. Atención ao alumno
A atención ao alumnado realizaráse a través de diversas vías: a través da plataforma
Tema, por correo electrónico, telefónicamente, e na propia aula, de 21.00 a 22.00h, os xoves
e os venres. Os estudantes tamén poderán usar as horas de tutoría que ten o profesorado no
seu gabinete.
9. AVALIACIÓN DA APRENDIZAXE
Metodología
Cualificación
Participación, actividades da materia, estudo de
Ata 6 puntos
casos...
Organización e implicación no Encontro Intercultural
ata 3 puntos
Actividades comúns ao módulo: Asistencia e
ata 1 puntos
valoración da actividade
Observacións: Recomendacións, pautas para a mellora e a recuperación, etc.
Finalizada a materia as alumnas e alumnos que non pasaran con suceso a materia recibirán
un informe coas competencias que deben recuperar.
10. recursos e Fontes de información
Recursos e fontes de información básica
BIBLIOGRAFÍA:
Especialmente relacionada co tema 1:
Nogué Font, Joan & Joan Vicente Rufí (2001): Geopólítica, identidad y globalización
Barcelona: Ariel.
VV.AA. (2006): Atlas mundial ilustrado. León: Editorial Everest.
Zárate Martín, M. A., & M. T. Rubio Benito (2005): Geografía Humana. Sociedad, Economía y
Territori. Madrid: Ed. Ramón Areces.
Especialmente relacionada co tema 2 :
Coseriu, Eugenio (1999): “Diez tesis a propósito de la esencia del lenguaje y del significado”,
tradución española, de 2006, con alguns erros, (Literatura y Lingüística, Nº 17, pp.
327-331) da versión orixinal francesa, aparecida en 2001 en http://www.revuetexto.net/Inedits/Coseriu_Theses.html.
Coseriu, Eugenio & Óscar Loureda Lamas (2006): Lenguaje y discurso. Pamplona: EUNSA.
Cristal, David ( 2001): La muerte de las lenguas. Madrid: Cambridge University Press.
Cristal, David (2005): La revolución del lenguaje. Madrid: Alianza Editorial.
Fernández Bello, Pedro (1989): “Língua e naçom em Castelao”, en Actas Congreso Castelao.
Santiago: Universidad de Santiago de Compostela, t. II, pp. 27-39.
Fernández Bello, Pedro (1991): “Bases para un espacio comunicativo común Galiza-Norte de
Portugal” (texto presentado a la Conferencia Internacional de Barcelona sobre el
Plurilingüísmo en Europa), AGALIA (Revista de ciencias Sociais e Humanidades,
Publicaçom Internacional da Associaçom Galega da Língua), nº 27 (Outono 1991), pp.
363-371.
Fernández Bello, Pedro (1995): “Galiza-Gallaecia-Portugal: umha realidade negada” (texto
presentado al Congreso Internacional As línguas e os direitos lingüísticos como
direitos humanos Ministerio de Cultura, Compostela, 1994) AGALIA, nº 43 (Outono
1995), pp. 285-297.
Goenechea Pernisán,Cristina (2005): La diversidad cultural en la escuela gallega.
Problemáticas y alternativas educativas con población inmigrante. Santiago de
Compostela: Xunta de Galicia.
Habermas, Jürgen (2003, 1987 [1981]: Teoría de la acción comunicativa I, II. Madrid: Taurus.
Habermas, Jürgen (2002 [1989]): Identidades y postnacionales. Madrid: Tecnos.
Herrera, Diego, Bernat Albaigés i Mercè Garet (2003): La inmigració i el treball intercultural a
las entitats déducació en el lleure de Catalunya. Barcelona: Generalitat de Catalunya Departament de la Presidència – Secretaria General de Joventut.
Maalouf, Amin (redactor) (2008): Un reto provechoso. Cómo la multiplicidad de las lenguas
podría contribuir a la consolidación de Europa [Propuestas del grupo de intelectuales a
favor del diálogo intercultural, creado por iniciativa de la Comisión Europea]. Bruselas:
Comisión de las Comunidades Europeas
Otero Roth, Jaime (2007): “Lengua y migraciones: aspectos culturales de la inmigración
latinoamericana en España”. ARI, Nº 36: 1-7.
Petschen Verdaguer, Santiago (1990): Las minorías lingüísticas de Europa Occidental:
Documentos (1492-1989) I, II. Vitoria-Gasteiz: Eusko Legebiltzarra Parlamento Vasco.
Rastier, François (2007): “Éloge paradoxal du plurilinguisme”. http://www.Revue-texto.net
1-11.
Brown, R. (1998): Prejuicio: su psicología social. Madrid: Alianza Editorial.
Essomba, M. A. (2008): Diez ideas clave. La gestión de la diversidad cultural en la escuela.
Barcelona: Graó.
Expósito, F. e M. Moya (coords.) (2005): Aplicando la Psicología social. Madrid: Pirámide.
Martínez García, Manuel Francisco (2006): “Diversidad cultural: una oportunidad y un desafío
para la convivencia”. Psicología científica- www.psicologiacientifica.com
Vila, E. (coord.) (2007): Pedagogía de la alteridad. Interculturalidad, género y educación.
Madrid: Popular.
Cid, X. M.; Soutelo, R. Dominguez, X. C. (2008): As migracións nas sociedades
contemporáneas: os desafíos na Galicia actual. Santiago: Sotelo Blanco.
Proxecto Atántida (2003). Interculturalidad y Educación: Un nuevo reto para la sociedad
democrática.
Valero Matas, J.A. (2008). La educación social ante los nuevos retos de la inmigración y los
servicios sociales. Valladolid: Universidad de Valladolid.
Recursos e fontes de información complementaria
Especialmente relacionados con el tema 1:
Corna-Pellegrini, Giacomo (2001): “La reflexión geográfica para prepararse al
multiculturalismo”. Scripta Nova, Nº 94 (2): 1-13.
Especialmente relacionados co tema 2 :
Alegre Canosa, Miquel Àngel & Diego Herrera Aragón (2002): “Escola, oci i joves dórigen
magribí. Segones generacions de families inmigrades i el sentit de la seva inserció
social. El cas de Mataró”. Papers, 66: 215-248.
Comisión de las Comunidades Europeas (2007): [Comunicación de la Comisión al
Parlamento Europeo, al Consejo, al Comité Económico y Social Europeo y al Comité
de las Rgiones:] Comunicación sobre una Agenda Europea para la Cultura en un
Mundo en vías de Globalización. Bruselas: 10.5.2007.
Conrad, Sarah-Jane, Alexis Matthey & Marinette Matthey (2002): “Bilinguime
institutionnel et
contrat social: le cas de Biel-Bienne (Suisse)”. Marges
linguistiques, Nº 3: 159-178.
Heraud, Guy (1993): LÉurope des ethnies. Bruxelles: Bruylant.
Leconte, Fabienne & Clara Mortamet (2005): “Les representations du plurilinguisme
d
ádolescents scolarisés en classe dáccueil”. GLOTTOPOL, Nº 6: 22-57.
Martínez Sanz, Cristina (2007): “Plurilinguismo y multiculturalidad: el caso del sistema
educativo canadiense”. Revista de Educación, 343: 133-148.
Rastier, François (2001): Arts et sciences du texte. Paris: PUF.
Rastier, François (2006): “Sémiotique et sciences de la culture”. http://www.Revue-texto.net:
1-12.
Tuts, Martina (2007): “Las lenguas como elementos de cohesión social. Del multilinguismo al
desarrollo de habilidades para la comunicación intercultural”. Revista de Educación,
343: 35-54.
Martínez Sanz, Cristina (2007): “Plurilinguismo y multiculturalidad: el caso del sistema
educativo canadiense”. Revista de Educación, 343: 133-148.
Colectivo AMANI (2004): La escuela intercultural: regulación de conflictos en contextos
multiculturales. Concienciación, negociación, confrontación. Madrid: MEC y Los Libros
de la Catarata.
Rodríguez, A. (1996): Psicología social de los prejuicios. En: Álvaro, J.L., Garrido, A. Y
Torregrosa, J.R. (coord): Psicología social aplicada. Madrid: McGraw-HillSolé, C. (Ed.) (1996): Racismo, etnicidad y educación intercultural. Lleida: Universitat
de Lleida.
Solé, C. (1996): Visiones teóricas y actualidad del racismo. Bellaterra: Universitat Autònoma
de Barcelona.
Van Dijk, T. (2003): Racismo y discurso de las elites. Barcelona: Gedisa.
VV.AA. (1998): La interculturalidad que viene. El diálogo necesario. Barcelona: Icaria.
AGUILAR, M. J. (Dir.) (2005): Inmigración, interculturalidad y ciudadanía. Nuevas realidades
y estrategias de acción en la España del siglo XXI. Albacete: UCLM-MCYT, (edición
en DVD-ROM).
BILLIEZ, J. (1998): De la didactique de langues à la didactique du plurilinguisme. Hommage à
L. Dabéne. Grenoble: C-D-L lidilem, PUG
CID, X. M.; FEIJOO, X.; VELOSO, S. e CARITA, L. (2007): “A experiencia de Ponte...nas
ondas! e a candidatura do patrimonio inmaterial galego-português á UNESCO” en
PEREIRO, X. (coord): As fronteiras e as identidades raianas entre Portugal e España.
Vigo: Galaxia.
CID, X. M. e FERNANDEZ, R. (2006): “Camiños para o encontro Galicia – Portugal en
Claves de educación e de cultura”, Lethes, 7, 50-69.
CID, X. M. DAPIA, M. D. HERAS, P. PAYÁ, M. (2001): Valores transversales en la práctica
educativa. Madrid: Síntesis.
COLECTIVO AMANI (1996): Educación Intercultural. Análisis y resolución de conflictos. 2ª
ed. Madrid: Popular.
DE ANDRES, R. e outros (2002): Aprendiendo un idioma para trabajar. Madrid: Cruz Roja y
Santillana Formación.
FERNÁNDEZ, T. & MOLINA, J. (Coords.) (2005): Multiculturalidad y educación. Teorías,
ámbitos y prácticas. Madrid: Alianza Editorial.FIDALGO, X. A. & SIMAL, X. (Eds.)
(1994). A cultura da violencia. Vigo: Laboratorio Orensano de Antropología Social.
FRANCIA, A. y COLOMO, J. G. (1996): El animador. Creativo y constructor de paz.Madrid:
CCS.
GARCIA MOLINA, J. e MARÍ, R. (2002) Coords: Pedagogía social y mediación educativa.
Toledo: Asociación de Educadores Sociales de Castilla La Mancha.
GONZÁLEZ, S. (1999): Abrente incerto. Pobreza, dereitos humanos e desenvolvemento na
Galicia de hoxe. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.
HUICI, C. e MOYA, M. (1995): “Procesos de inferencia y estereotipos”. En MORALES, J. F.
(Cord): Psicología social. Madrid: McGraw-hill
IGLESIAS DIAZ, A. (1995): Por unha Europa de paz, multiétnica e intercultural. Santiago:
Comité do I Congreso Europeo de Educación para a Paz.
JARES, X.R. (1991): Educación para la paz. Su teoría y su práctica. Madrid: Popular. 2ª ed.
1999.
JARES, X.R. (2004): Educación para la paz en tiempos difíciles. Bilbao: Bakeaz.
JARES, X. R. (2001): Aprender a convivir. Vigo: Xerais.
JARES, X. R. (2005): Educar para la verdad y la esperanza. En tiempos de globalización,
guerra preventiva y terrorismos. Madrid: Popular.
JARES, X. R. (Coord.) (2008): Educación e Paz II. Presente e futuro da construcción da Paz.
Vigo: Xerais.
LUQUE, P.; AMADOR, L. e MALAGÓN, J. L. (Coords), 2003: Educación social e inmigración.
Sevilla: SIPS / Diputación de Sevilla.
MANZANOS, C. (1999): El grito del otro: arqueología de la marginación racial. La
discriminación social de las personas inmigrantes extracomunitarias desde sus
vivencias y percepciones. Madrid: Tecnos.
MUÑOZ, J. (Coord.) (1998): La bolsa de los valores. Materiales para una ética ciudadana.
Barcelona: Ariel.
PUIG, J.M.; BATLLE, R.; BOSCH, C. & PALOS, J. (2007): Aprendizaje servicio. Educar para
la ciudadanía. Barcelona: Octaedro.
RODRIGUEZ ROJO, M. (1995): La educación para la paz y el interculturalismo como tema
transversal. Barcelona: Oikos-Tau.
SALES, A. & GARCÍA, R. (1997): Programas de educación intercultural. Bilbao: Desclée De
Brouwer.
SEMINARIO DE EDUCACION PARA LA PAZ DE LA APDH (1994): Educar para La paz. Una
propuesta posible. Madrid: La Catarata.
SUÁREZ SANDOMINGO, J. M. (Coord.) ( 2005): Mediar para remediar conflictos. Lugo:Axac.
SUÁREZ SANDOMINGO, J. M. (Coord.) ( 2005): La interculturalidad pedagógica: nuevos
enfoques, nuevas prácticas. Lugo:Axac.
TOURIÑAN, J. M. e SANTOS, M. (eds, 1999): Interculturalidad y educación para el
Desarrollo. Estrategias sociales para la comprensión internacional. Santiago: Xunta
de Galicia.
VARIOS (2000): Curso de castellano para inmigrantes y refugiados. Madrid: Fundación Largo
Caballero.
ZÁRATE MARTIN, M. A. RUBIO BENITO, M. T. (2005): Geografía Humana. Sociedad,
economía y territorio. Madrid: Ramón Areces.
11. RECOMENDACIÓNS
Os estudantes que optaron pola opción de matrícula de semipresencial deberán
asistir polo menos á metade das sesións organizadas para os presenciais. Na
medida do posible, o profesorado porá á súa disposición na plataforma Tema os
materiais e as actividades que se traballen na aula.

Guía docente de materia - master en intervención multidisciplinar na

Transcripción

Documentos relacionados

ejes temáticos ampliados

tecnologías y educacion intercultural hernández prados, mª angeles

descargar invitación