vocabulario shuar vocab - Iniciativa para la Conservación en la
Transcripción
vocabulario shuar vocab - Iniciativa para la Conservación en la
REDD+ EKUATURNUM VOCABULARIO SHUAR VOCABULARIO KICHWA REDD+ ECUADORPI REDD+ EKUATURNUM VOCABULARIO SHUAR Juu takátnaka, Ministerio de Cooperación Económica y Desarrollo (BMZ) chichak, ame Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, kuit apúsam najanatá tutai najánaiti. Ju papin aáraru ju áiniawai: María del Carmen García (Ministerio del Ambiente), Andrea Garzón (GESOREN-GIZ) tura Susana Ruggiero. Edición: Cristina García Shuar chichamnum aáru: Tuntiak Katan Aárman iwiarka: Tomás Unkuch, Verónica Saant y Miguel Pidru Takát nájanman chichamrukaru: María Olga Borja, Cristina García y Susana Ruggiero. Jú takát pénkerAshít tusar ichipias iísaru Eduardo Noboa tura Christian Parra (MAE), Rhena Hoftmann (GIZ), aintsank Tunkiniam irunar penkeraiti tiaru (validadores), tura REDD+ Manu-Yasuni tama írutkamunam wekas iímtiksaru ainia ásarmatai mash yumínkiainiaji. Concepto editorial, diseño e impresión: graphus® 290 2760 [email protected] Ilustración: graphus® - María Belén Guerrero 500 papich' najánamuiti Primera edición: Yankuam 2013 Tunkiniam-Ekuatur Ju takatka Subsecretaría de Cambio Climático - Ministerio del Ambiente najánamuiti. Ju papi aármanum MAE. 2011 REDD+ en Ecuador. Una Oportunidad para Mitigar el Cambio Climático y Contribuir a la Gestión Sostenible de los Bosques, Quito, Ecuador tamanum áwai. Juka Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) Gmbh, tura Conservación Internacional Ecuador (CI Ecuador) nuyá EcoDecisión Cia Ltda. Yaímkiarmayai najánamuiti. Juna nérenniuri mash arántukma átiniaiti. Ju takatan janánawaru papín aárar tsankamainiakui, kuitriniashtin timia asamtai ju papichikia etserkatin tama asamtai nu núkap janánamniaiti, tura aents jintintiatai tusar sukartusminiaiti, tura juka súrushtai papi áiniawai. Ju papi tsankamkarat, seamtiai tusar, tura chikich chichamsha nekatai tusar jui wétiniaiti: Subsecretaría de Cambio Climático Ministerio del Ambiente del Ecuador www.ambiente.gob.ec Teléfono: (593 2) 398 7600 Programa GESOREN GIZ Ecuador www.gesoren.org.ec Teléfono: (593 2) 250 0162 VOCABULARIO SHUAR Shuar Castellano Achi Atrapado / Capturado / Cogido Achikma Capturar / Coger / Atrapar / Apresar Akánkatin Separar Amaárma Inundación Amitiaí papi Leyes Ankánt Libre Ankánt akúpkatin Liberar Apanaik Relación / Unión Apu Autoridad / Grande / Abultado Arantuktin Respetar Asaak Bosque secundario Atakesh numi aramu Reforestación Awájsatin Detener / Hacer parar Ayampramu Protección Ayampruktin Proteger Carbono muchítmari tesakma Ciclo del carbono Eáktin Investigar Eámu Investigación Eé tama Aceptar Eemtuktin Liderar Efecto invernadero Efecto invernadero Ejétukma papi Certificado Éketrus Exagerado 3 4 Eméneamu Mitigar / Reducir Eméskatin Afectar / Perjudicar Emesmat Destruir Emetatín Mantener Enetkar ikiustin Almacenar / Guardar / Fijar Entsá muchítmari tesakma Ciclo del agua Entsamná / Yumi Líquido Etsérkatin Reportar / Informar / Comunicar Ewémturtin Evitar / Prevenir / Esquivar Iírka Estructura Iístin Control Íkianairu Sistema Ímiantri Importante Imiatkin Incentivo Imiatkin suamu Sistema de incentivos Iniakmamu Ejemplo Iniákmastin Demostrar Irunar takakmau Empresa Írutkamu Comunidad Ishímkiatin Emitir Itiurchat nájanma Impacto negativo / Problema Jeámu Regeneración (retoñar) Jintí Proceso Kakántma Esfuerzo Kampuntín Bosque Kampuntin ajáktin Deforestar Kampuntin ájamu Deforestación Kampuntín chinkiarar ajárma Bosque degradado Kampuntin chinkiarar’ ájamu Degradación forestal Kampuntin júnis áwai tama aárma Línea base (de deforestación) Kampuntin pénker iyámu Conservación de bosque Kampuntin sukartamu Servicios ambientales (de los bosques) Kátsuram Sólido Káyushik mukuint Dióxido de carbono Kawá / Kaú Descomposición Kawéntikiatin Aumentar Kuitrintin yaákat Países desarrollados Kuntuts Preocupación Metékmatin Regulación Muchítma Ciclo (movimiento) Mukuint Gas / Gaseoso / Humo Náatmamtikma Valorar Najanatin Formar Nankámak / Iniánkak Extremo Nashammia Beneficio (Nayáimp) Atmósfera Atmósfera / Cielo Nekapmamatin Evaluación Nekápmat Medir 5 6 Nekapmatin Medición Numi aramu Forestación Numi / Arak / Nupa Vegetación Nunka arak yapajmia Cambio de uso de suelo Nunka macharí Petróleo Nunka nakumkamu Mapa Nunka papiri Títulos de propiedad Paant amájma / Nekásmamtikma Verificación Paant amájsatin / Nekásmamtikma Verificar Pachiíntra Integrado Papich’ Cartilla Pujamuri Estado (de la materia) Saak’ Pasto Samenkma nunka Amazonía Surutai / Sumatai Mercado Takákmamuri Funcionamiento Takat enentaimtusma Proyecto Takat tesarma Programa Tarímiat núnka Naturaleza Tíi esat Sequía Tsaer Humedad Tsárap Insecto / Cucaracha Tsawánt Clima Tsawánt yapájniamu Cambio climático Tsawánt yapajniakpaanat ajamu Efectos del cambio climático Tuke atin Sostenibilidad Tuke nunkanam au Procesos naturales (aplicado al clima) Tukúmpratin Enfrentar Umiktin tama Requisitos Untsurí Diversidad Untsurí iwiaku Biodiversidad Uunt takat enentaimtusma Plan Wakéramu Interés Wankármari Tamaño Warinkish susatin Compensación Yapájiamu Cambio Yapájniamu Adaptación Yapajniátin Adaptar Yumi / Yutamu Lluvia Yurankim najánaki wea Evaporación 7 Ju papí aárchamu ankánta juinkia chicham ame wakeramu aárminiatme. ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ 8 Ju papí aárchamu ankánta juinkia chicham ame wakeramu aárminiatme. ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ 9 Ju papí aárchamu ankánta juinkia chicham ame wakeramu aárminiatme. ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ 10 10 10
Documentos relacionados
Kampuntin ájamu (deforestación) - Iniciativa para la Conservación
Edición: Cristina García y María Olga Borja
Shuar chichamnum aáru: Tuntiak Katan
Aárman iwiarka: Tomás Unkuch, Verónica Saant y Miguel Pidru
Takát nájanman chichamrukaru: María Olga Borja, Cristina...